Een melding komt binnen op whatsapp, een naaktvideo van een bekende Vlaming verschijnt, vervolgens even lachen en klik: de foto is al weer doorgestuurd naar de volgende whatsappgroep. Voor elke verspreider één klik op de smartphone, voor het slachtoffer vaak een trauma met psychologische schade, reputatieverlies, en soms ook het verlies van een professionele functie.
De laatste jaren neemt de verspreiding zonder toestemming van seksueel getinte beelden of naaktbeelden enorm toe. De oorzaken kan men vanzelfsprekend vooral vinden bij het massaal gebruik van de smartphone, waardoor de beelden sneller gemaakt worden, en de toename van het gebruik van sociale mediaplatformen, waardoor de beelden sneller verspreid raken.
Het verspreiden van beelden van een ontblote persoon of een persoon die een expliciete seksuele daad stelt, is snel gebeurd, maar vergis u niet: verspreiding zonder toestemming van dit soort beelden is strafbaar.
De motieven voor de verspreiding kunnen uiteenlopend zijn. Soms wordt de verspreiding veroorzaakt doordat men de beelden als ludiek of grappig ervaart, en te weinig nadenkt bij de zwaarwichtige gevolgen voor het slachtoffer bij verspreiding.
In andere gevallen zullen er wraakgevoelens tegen ex-partners spelen, probeert men doelmatig de reputatie van bepaalde personen te besmeuren of is men uit op winstbejag.
Pas in 2016 is het verspreiden of tonen van seksueel getinte beelden zonder toestemming expliciet strafbaar gesteld. Voordien kon een verspreider in bepaalde gevallen al vervolgd worden wegens aanranding van de eerbaarheid, meer bepaald wanneer iemand stiekem gefilmd werd, of uiteraard ook wanneer beelden van minderjarigen verspreid werden. De wetgever heeft er in 2016 bewust voor gekozen om elke verspreiding zonder toestemming strafbaar te stellen, ook wanneer de gefilmde persoon initieel instemde met het maken van de beelden zelf.
Niet alleen de eerste verspreider kan daarbij strafrechtelijk vervolgd worden. Elke verspreider in een keten van verspreiders is in principe strafbaar. Recent werden massaal seksuele beelden van een aantal bekende Vlamingen verspreid van whatsappgroepje naar whatsappgroepje. Wie ze doorstuurt is strafbaar, al is de kans klein dat het parket in dit geval elke individuele verspreider zal vervolgen. Maar het is juridisch gezien mogelijk.
Wie dit soort beelden verspreidt, riskeert een gevangenisstraf van zes maanden tot vijf jaar. Wanneer de beelden een minderjarige persoon ouder dan zestien jaar tonen, riskeert men een opsluiting tot tien jaar. Wanneer het slachtoffer jonger is dan zestien jaar riskeert men een opsluiting tot vijftien jaar.
Op 1 juli 2020 trad een nieuwe wet in werking die zogenaamde wraakporno nog strenger beteugelt. Wanneer de verspreider de feiten pleegt vanuit een kwaadwillig opzet (bv. uit wraakmotief) of uit winstbejag (bv. afpersing), is de minimumgevangenisstraf opgetrokken tot één jaar (in plaats van zes maanden), en riskeert men daarnaast een geldboete van tweehonderd tot tienduizend euro.
Een groot probleem blijft dat eens de beelden viraal gaan, het moeilijk is om de razendsnelle verspreiding te stoppen.
Daarom voorziet de Belgische wet sinds 1 juli 2020 ook dat de burgerlijke rechter via een versnelde procedure – het zogenaamde kortgeding – zowel de individuele verspreiders als de internetplatformen waarop deze beelden worden verspreid, kan dwingen om de beelden onmiddellijk en uiterlijk binnen 6 uur na de formele kennisgeving van de beslissing, te verwijderen. Ook het parket kan dit bevelen.
Wanneer men deze dwangbevelen niet opvolgt en elke vorm van medewerking weigert, zal men een geldboete tot vijftienduizend euro riskeren.
Vergeet vooral niet dat u de kwaadwillige verspreider in de hand werkt door de naaktfoto’s verder te verspreiden.
Een wake-up call voor iedereen die de vorige dagen zonder blikken of blozen bepaalde expliciete beelden doorgestuurd heeft en er eens goed mee gelachen heeft.
Soms is ‘Sharing’ niet gelijk aan ‘Caring’.