1. Eengemaakt conformiteitsbegrip
1.1 Huidig kooprecht
Wanneer het geleverde goed niet voldoet aan verwachtingen van de koper, kan de koper onder het huidige kooprecht volgende vorderingen stellen:
- Niet-conforme levering (artikel 1604, lid 1 Oud BW): de koper kan de verkoper aanspreken wanneer het geleverde goed niet overeenstemt met wat contractueel werd beloofd of verwacht. Dit betreft een schending van de verplichting tot conforme levering.
- Zichtbare gebreken (artikel 1642 Oud BW): de verkoper staat in voor zichtbare gebreken die de koper heeft kunnen waarnemen bij levering.
- Verborgen gebreken (artikel 1641 Oud BW): de koper kan de verkoper aanspreken wanneer het goed een gebrek vertoont dat niet zichtbaar was bij levering, maar het gebruik ervan ernstig belemmert en waarvan de verkoper geacht wordt kennis te hebben gehad.
1.2 Nieuw kooprecht
Onder het nieuwe kooprecht worden de huidige bepalingen inzake de vrijwaring voor verborgen gebreken, voor zichtbare gebreken en de verbintenis tot conforme levering samengevoegd tot één algemene verplichting tot conformiteit (artikel 7.2.30 BW). Er wordt daarbij geen onderscheid meer gemaakt tussen zichtbare en verborgen gebreken.
De verkoper is echter maar gehouden voor een conformiteitsgebrek dat op het ogenblik van levering van het goed minstens in de kiem aanwezig is (artikel 7.2.30, § 3 BW). De bewijslast rust op de koper (artikel 7.2.31 BW). Het afwijkende regime inzake consumentenkoop – weerlegbaar vermoeden van non-conformiteit bij een gebrek binnen twee jaar na levering – blijft behouden (artikel 7.2.47 BW).
Daarnaast wordt bepaald dat de koper zich niet kan beroepen op de nietigheid van de verkoop wegens dwaling die voortvloeit uit een conformiteitsgebrek (artikel 7.2.35 BW). Dit moet cumulatie van vorderingen vermijden: enerzijds op grond van niet-conforme levering, anderzijds op grond van dwaling.
Stel, men koopt een computer die volgens het contract geschikt is voor zware grafische toepassingen, maar in werkelijkheid is de grafische kaart te zwak. De koper zou zich dan kunnen beroepen op:
- Niet-conforme levering: de koper vraagt herstel, vervanging of prijsvermindering omdat het toestel niet voldoet aan de afgesproken eigenschappen;
- Dwaling: de koper zou kunnen stellen dat hij de koop niet zou hebben gesloten als hij de zwakke grafische kaart had gekend en dus de verkoop wilt laten vernietigen.
Onder het nieuwe kooprecht moet de koper in dit geval de vordering wegens niet-conforme levering gebruiken. Hij mag niet ook nog eens de verkoop laten vernietigen wegens dwaling over hetzelfde gebrek.
2. Vrijwaringstermijn
Volgens het huidige kooprecht kan een verkoper onbeperkt in de tijd aansprakelijk worden gesteld voor verborgen gebreken, zolang de koper binnen korte termijn na ontdekking een vordering instelt. Dit leidt tot onzekerheid voor de verkoper.
Het nieuwe kooprecht beperkt de conformiteitsgarantie van de verkoper – die het regime van verborgen gebreken opslorpt – in de tijd. Enkel gebreken die binnen 10 jaar na levering van het goed aan het licht komen, kunnen aanleiding geven tot aansprakelijkheid van verkoper (artikel 7.2.32 BW).
3. Kennisgevingstermijn
Volgens het huidige kooprecht moet de koper die zich beroept op verborgen gebreken binnen korte termijn een vordering in rechte instellen. (artikel 1648 Oud BW)
Het nieuwe kooprecht legt enkel een kennisgevingsplicht op. De koper moet het conformiteitsgebrek binnen een redelijke termijn na ontdekking melden aan de verkoper. Wat redelijk is, hangt af van de aard van het goed, de aard van het gebrek, de hoedanigheid van partijen en de gebruiken. Bij gebrek aan tijdige kennisgeving verliest de koper het recht om zich op het conformiteitsgebrek te beroepen (artikel 7.2.33 BW). In het geval van een consumentenkoop kan de kennisgevingstermijn niet korter zijn dan twee maanden (artikel 7.2.51 BW).
4. Verjaringstermijn
De vordering wegens een conformiteitsgebrek verjaart na twee jaar van de kennisgeving van dit gebrek door de koper aan de verkoper (artikel 7.2.34 BW). Deze termijn geldt ongeacht of het gaat om een B2B-, B2C- of C2C-verhouding. De verjaring wordt geschorst tijdens onderhandelingen en gerechtelijke en tegensprekelijke buitengerechtelijke deskundigenonderzoeken.
5. Remedies
Wanneer de verkoper zijn verbintenis tot conforme levering niet nakomt, heeft de koper onder het nieuwe kooprecht dezelfde remedies ter beschikking als onder het algemeen verbintenissenrecht zoals vervanging, herstel, ontbinding, prijsvermindering (artikel 7.2.35 BW verwijst naar artikel 5.83 BW).
Wanneer herstel evenwel mogelijk en redelijk is, dan kan de koper onder het nieuwe kooprecht niet zomaar de koop laten vernietigen of de prijs terugvragen. De huidige rechtspraak inzake verborgen gebreken liet de nietigverklaring wel toe zelfs al was herstel mogelijk. Dat kan nu niet meer. Als de verkoper niet spontaan tot herstelling wilt overgaan dan biedt de nietigverklaring zich als een alternatief aan.
