1. Het arrest van 5 juni 2025 nr. 85/2025
Volgens het Hof schendt het ontslagdecreet de grondwettelijk gewaarborgde rechtszekerheid en het gelijkheidsbeginsel. Een ontslag van een statutaire medewerker bij lokale en provinciale besturen kan niet volgens dezelfde regels worden afgehandeld als een ontslag van een bij arbeidsovereenkomst aangestelde medewerker. Daarbij bekritiseert het Grondwettelijk Hof vooral het principe dat, indien een statutair personeelslid onterecht wordt ontslagen, het ontslagdecreet het personeelslid geen recht geeft op integratie binnen het bestuur.
Volgens het Grondwettelijk Hof is dit een aanzienlijke achteruitgang van het beschermingsniveau van de statutaire ambtenaar. De omstandigheid dat deze ambtenaar voor de arbeidsrechtbank aanspraak zou kunnen maken op een financiële compensatie doet daaraan geen afbreuk.
2. Gevolgen voor lokale en provinciale besturen
Het Grondwettelijk Hof vernietigt het ontslagdecreet integraal hetgeen betekent dat lokale en provinciale besturen geen toepassing meer kunnen maken van het ontslagdecreet. De voorheen bestaande regelgeving is opnieuw van toepassing. Dit impliceert onder meer dat de Raad van State wederom bevoegd is voor de betwistingen over het ontslag van statutaire medewerkers.
Wel handhaaft het Grondwettelijk Hof de gevolgen van het vernietigde decreet tot op de datum van het arrest. Dit betekent dat de toepassingsgevallen van het ontslagdecreet tussen 1 oktober 2023 en 5 juni 2025 blijven gehandhaafd. De Arbeidsrechtbank blijft bevoegd voor de zaken die daarover momenteel aanhangig zijn. De statutaire ambtenaren die tussen 1 oktober 2023 en 5 juni 2025 werden ontslagen op basis van het ontslagdecreet hebben geen recht op re-integratie bij een eventueel onregelmatig of onrechtmatig ontslag. Zij kunnen wel aanspraak maken op een financiële compensatie voor de Arbeidsrechtbank.
De vraag rijst of en op welke manier de Vlaamse Regering een nieuw wettelijk kader zal uitwerken. In de aangepaste regelgeving zal de Vlaamse Regering alleszins rekening moeten houden met de overwegingen uit het arrest van het Grondwettelijk Hof.
De toekomst zal eveneens uitwijzen of de Vlaamse Regering zal moeten instaan voor de schade die het ontslagdecreet heeft veroorzaakt ten aanzien besturen en/of ontslagen statutaire ambtenaren.
